Yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın satış, devir ve kiralama işlemine konu olması durumundaki vergisel boyutu

-Yatırımların teşviki amacıyla, yatırım kalemlerinin en önemlilerinden olan makine ve teçhizat alımlarını desteklemek amacıyla KDV Kanunu’nun 13/d maddesinde istisna düzenlemesi yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre, yatırım teşvik belgesi kapsamında teslimi yapılan makine ve teçhizatlar, KDV Kanunu’nun 13. maddesi uyarınca vergiden istisna tutulmuştur.

-Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, satış devir ve kiralama işlemine tabi tutulması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olması halinde serbesttir. Ancak, söz konusu satışların işletmenin asgari beş yıl süre ile faaliyette bulunmasını engelleyecek mahiyet taşımaması gerekmektedir.

-Tamamlama vizesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın beş yılını doldurmamış makine ve teçhizatın yatırımın bütünlüğünün bozulmaması kaydıyla veya bütünü ile birlikte satışı Ekonomi Bakanlığının iznine tabidir.

-Tamamlama vizesi yapılmamış veya tamamlama vizesi yapılmış olmakla birlikte beş yılını doldurmamış makine ve teçhizata satış izni verilebilmesi için yatırımın bütünlüğünün bozulmaması şartı aranır. Bu tür durumlarda satış izni verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler tahsil edilmez. Ancak yatırımcının teşvik belgesinin satış iznini müteakip diğer nedenlerle iptali halinde izin verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler de ilgili mevzuatı çerçevesinde kısmen veya tamamen geri alınır.

-Beş yıllık süreyi doldurmamış makine ve teçhizatın tamamlama vizesinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın izinsiz satıldığının tespit edilmesi halinde satışı yapılan makine ve teçhizat ile ilgili tahsil edilmeyen gümrük vergisi ve katma değer vergisi ile varsa indirimli kurumlar vergisi veya gelir vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan destekler ilgili mevzuatı çerçevesinde tahsil edilir.

-Bu itibarla teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın Ekonomi Bakanlığınca satışına izin verilmesi halinde, satış izni verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler tahsil edilmez. Ancak, teşvik belgesinin, satış iznini müteakip diğer nedenlerle iptali halinde satışına izin verilen makine ve teçhizata uygulanan desteklerin de ilgili mevzuatı çerçevesinde kısmen veya tamamen geri alınması gerekmektedir.

-Beş yıllık süreyi doldurmamış makine ve teçhizatın tamamlama vizesinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın izinsiz satıldığının tespit edilmesi halinde ise satışı yapılan makine ve teçhizat ile ilgili yararlanılan desteklerin ve ziyaa uğratılan KDV nin ilgili mevzuatı çerçevesinde uygulanacak ceza ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilmesi gerekmektedir.

-Diğer taraftan; Kdv uygulama genel tebliğinin II-B/5.1. bölümünde, “Yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın, Ekonomi Bakanlığının izin ve onayı ile yatırım teşvik belgesi sahibi bir başka mükellefe, bu mükellefin sahip olduğu yatırım teşvik belgesi ekli listede aynı makine ve teçhizatın yer alması şartıyla katma değer vergisinden istisna kapsamında devri mümkündür.” şeklinde hüküm bulunmaktadır.

-Öte yandan; uygulamada, mükellefler bir takım bürokratik işlemlerle uğraşmak istememeleri nedeniyle anılan istisna uygulamalarından yararlanmak yerine, istisna uygulamaksızın işlem yapabilmektedirler. Böyle bir durumun varlığı halinde, hesaplanan KDV’nin satıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi, alıcılar tarafından ise indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Bu durum, KDV Kanunu’nun 18. maddesinde açıklanmış olup, buna göre satıcıların istisnadan vazgeçmesi durumunda KDV hesaplanması gerekmektedir. Bu bağlamda istisnanın uygulanmamasının herhangi bir sakıncası olmayıp, yüklenilen vergiler indirim yoluyla telafi edilebilecektir.

Fuat KUBİLAY

SMMM / SPK Bağımsız Denetçi